AHLAT DEVLET HASTANESİ

AHLAT DEVLET HASTANESİ

ANTİBİYOTİKLER

v  Reçetelerin %3-25’ini

v  İlaç harcamalarının % 6-21’ini

v  Hastane harcamalarının yaklaşık % 50’sinioluşturmaktadır.

İDEAL ANTİBİYOTİK KULLANIMI İÇİN

v  Doğru antibiyotikseçilmelidir

v  En uygun yoldanverilmelidir.

v  Etkin dozdaverilmelidir

v  Optimum aralıktaverilmelidir

v  Uygun süreyleverilmelidir

v  Doğru tanı sonrasıbaşlanmalıdır.

DOĞRU ANTİBİYOTİK KULLANIMI İÇİN

v  Mikrobiyolojik olarak kanıtlanmış bir enfeksiyon varlığısorgulanmalıdır

v  Kaçınılmaz-gelişmiş veya muhtemel gelişecek bir enfeksiyon olasılığıaraştırılmalıdır

v  Korunma yapılabilecek bir enfeksiyonun gelişmesi olasılığıdeğerlendirilmelidir

UYGUN ANTİBİYOTİK KULLANIMININ YARARLARI

v  Hem nozokomiyal hem de endojenfloroda direnç gelişiminin önlenmesi, yan etkilerin önlenmesi,

v  Enfeksiyon olmaksızın antibiyotikkullanılması,

v  Seçilen antibiyotiğin yanlışolması,

v  Antibiyotik dozunun yetersiz veya aşırıolması,

v  Doz aralıklarının uygunsuzolması,

v  Aynı etkinlikte daha ucuz antibiyotik varken, pahalı antibiyotiğinseçilmesi,

v  Etkinliği bilinen bir antibiyotik yerine, pahalı ve yeni olan bir antibiyotiğinseçilmesi,

v  Endikasyonu olmadığı halde, aynı anda ikiden fazla antibiyotiğinkullanılması,

v  Kültür sonucuna uygun olmayan antibiyotikkullanımı,

v  24-48 saatten uzun sürenprofilaksi,

v  Gereksiz profilaksinin engellenmesinisağlar.

HASTANELERDE YOĞUN VE AŞIRI ANTİBİYOTİK KULLANIMININ ÖNEMLİ SONUÇLARI

v  Dirençli mikroorganizmaların seçilerek hastane florasına hakimolması

v  Dirençli mikroorganizmalara bağlı enfeksiyonlardaartış

v  Mortalite ve morbiditede artış

v  Tedavi maliyetindeartış

AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIM İLKELERİ

v  Tedavi

Ø  Kanıtlanmış enfeksiyonvarlığı

Ø  Ampiriktedavi

Ø  Pre-emptiftedavi

v  Profilaksi

Ø  Cerrahiprofilaksi

Ø  Medikalprofilaksi

v  Tedavi öncesi uygun örnek alınması veincelenmesi

v  Hangi antibiyotiğin seçileceği ve seçimi etkileyenfaktör

v  Kombine antibiyotik tedavisinin gerekli olup olmadığınınbelirlenmesi

Ø  Polimikrobiyalenfeksiyonlar

Ø  Kaynağı bilinmeyen sepsis,vb.

v  Antimikrobiyal tedaviye yanıtın izlenmesi ve uygun değişiklikyapılması

ANTİBİYOTİK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

v  Enfeksiyona aitözellikler

Ø  Etken

Ø  Enfeksiyonun yeri veözellikleri

v  Hastaya aitözellikler

Ø  Yaş

Ø  Alerjiöyküsü

Ø  Altta yatan hastalık (karaciğer, böbrekyetmezliği)

Ø  Gebelik

Ø  Daha önce ve halen almaya devam ettiğiantibiyotikler

Ø  Kullandığı diğer ilaçlar ( teofilin, fenitoin, warfarinvb.)

Ø  Genetik veya metabolikanormallikler

v  Antibiyotiğe aitözellikler

Ø  Etkispektrumu

Ø  Etkimekanizması

Ø  Farmakolojiközellikleri

·         Farmakodinamik

·         Farmakokinetik

Ø  İlaçetkileşimleri

Ø  Yanetkiler

v  UYGUN OLMAYAN ANTİBİYOTİK KULLANIMININ SAKINCALARI

v  Tanı açısından gerekli değerlendirme yapılmadan antibiyotikkullanılması

v  Toksik ve alerjiketkiler

v  Hastalık tanısınınmaskelenmesi

v  Yüksekmaliyet

v  Sonuç alınmadagecikme.

v  Hekime ve ilaca güvensizlik

v  Süper enfeksiyon (Dirençli bakterilere bağlı yeni enfeksiyongelişimi)

SİSTEMİK ANTİMİKROBİK İLAÇLARIN REÇETELEME KURALLARI

Tedavi için gerekli görülen antibiyotikler, aşağıda belirtilen esaslara göre reçete edilecektir. Aşağıdaki listedeki kısaltma ve ibareler için liste sonunda “AÇIKLAMALAR” bulunmaktadır.

NOT: Antibiyotiklerin topik formları bu hükümler dışındadır.

1.KY: Kısıtlama olmayanantibiyotikler.

2.    UH-P: Ayaktan tedavide uzman hekimlerce veya uzman hekim raporuna bağlı olarak pratisyenhekimlerdahiltümhekimlerce,yataraktedavideisetümhekimlercereçeteedilebilir.

3.    EHU*: Böbrek yetmezliği, kanser, HIV/AIDS enfeksiyonu, splenektomi olanlar ve immünsupresif tedavi alanlara bu hastalıklar kurul raporunda belirtilmek kaydıyla. EHU**: Bu antibiyotikler, enfeksiyon hastalıkları uzmanının (EHU) yazabileceği,EHU’nın olmadığı yerlerde iç hastalıkları uzmanının veya göğüs hastalıkları uzmanının; çocuk hastalarda, çocuk enfeksiyon hastalıkları uzmanının olmadığı yerlerde çocuk hastalıkları uzmanının yazabileceğiantibiyotikler.

4.    EHU (ENFEKSİYON HASTALIKLARI UZMANI): Bu antibiyotikler, enfeksiyon hastalıkları uzmanının (EHU) yazabileceği, EHU’nın olmadığı yerlerde İç Hastalıkları Uzmanının yazabileceği, Çocuk hastalarda, Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı olmadığı yerlerdeÇocuk Hastalıkları Uzmanının yazabileceğiantibiyotikler.

Acil durumlarda, (endikasyonlarıdahilinde kullanılmak kaydıyla) iç hastalıkları ve çocuk hastalıkları uzmanları tedaviye başlayabilir, ancak takip eden ilk iş günü, bu uzmanlar tarafından yazılan reçetenin EHU tarafından onaylanması zorunludur.

Hastane enfeksiyon komitesinin belirlediği kurallar ve/veya protokollere uygun olarak enfeksiyon hastalıkları uzmanı aranmaksızın hastayı tedavi etmekte olan uzman hekim tarafından da

yazılabilecektir.

5.    A–72: Reçete edilme için EHU onayı gerekmeyen, ancak, aynı ilaç 72 saattendaha uzun süre kullanılacak ise (en geç ilk 72 saat içinde ) EHU’nun onayının alınması gereken antibiyotikler.

Bu antibiyotikler için enfeksiyon hastalıkları uzmanının olmadığı hastanelerde pnömoni, bronşektazi, KOAH akut alevlenme ve invaziv pulmoner aspergillozisendikasyonları ile ilgili olarak göğüs hastalıkları veya iç hastalıkları veya çocuk hastalıkları uzman hekimlerinin onayı; bu endikasyonlar dışında kalan endikasyonlar için ise enfeksiyon hastalıkları uzmanı olmayan hastanelerde iç hastalıkları veya çocuk hastalıkları uzmanının onayı yeterlidir.

6.    APAT “AYAKTAN PARENTERAL ANTİBİYOTİK TEDAVİSİ”: Bu uygulama, hastanın ayaktan parenteral antibiyotik tedavisinin uygun olduğunu gösteren “APAT” ibaresininreçetede belirtilmesi ile işlemealınır.

A–72 kapsamındaki ilaçlardan biri kullanıldıktan sonra diğerleri EHU olmaksızın peş peşe kullanılamaz.

APAT uygulamasına aşağıdaki durumlar girer:

a.    Akut Bakteriyel menenjitte tek doz Seftriakson 2 gr. KY. Hasta, LP’nin yapılabileceğimerkeze ortalama 4 saatten daha uzak ise 2 gram seftriaksonyapılabilir.

b.   HastanınenfeksiyonununAPAT’auygunolduğunubelgeleyenEHU’nundaiçindebulunduğu bir sağlık kurulu raporu ileKY

c.   Cerrahi proflakside kullanılmayacak antibiyotikler: 9–12, 23–34, 35–41, 51–58, 59, 59.1, 65, 65.1, 69, 70 (Bu antibiyotikler cerrahi proflaksi amacıyla ancak “Açıklama 5” şartları dahilinde kullanılabilir)

                                                       CERRAHİ PROFiLAKTİK ANTİBİYOTİKUYGULAMASI

7.1. Cerrahi Yara Sınıflaması ve Risk Oranları:

Temiz yara: Elektif, acil olmayan, nontravmatik, primer kapatılmış, akut inflamasyon olmayan, cerrahi teknikte problem yaşanmayan, genitoüriner, respiratuvar ve gastrointestinal sistemin açılmadığı ameliyatlardır.

İnfeksiyon riski: <%2

Temiz-kontamine yaralar: Kirlenmemiş acil yaralar, elektif olarak genitoüriner, respiratuvar, gastrointestinal sistemin veya safra yollarının açıldığı ameliyatlar, minimal kirlenmenin olduğu operasyon yaraları (apendektomi gibi).

İnfeksiyon riski: <%10

Kontamine yaralar: Nonpürülaninflamasyonlu, gastrointestinal sistemden büyük oranda bulaş varlığında, infeksiyonun varlığında biliyer veya gastrointestinal sisteme giren cerrahioperasyon, cerrahi teknikte büyük kusurların olduğu durumlar, dört saatten erken delicitravmalar.

İnfeksiyon riski: <%20

Kirli yaralar: Pürülan inflamasyon (abse gibi); genitoüriner, respiratuvar, gastrointestinal sistemin veya safra yollarının preoperatif açıldığı yaralar, dört saatten eski delici travmalar. İnfeksiyon riski: <%40.

a)   Profilaktik antibiyotik, infeksiyon geliştirme olasılığı en yüksek mikroorganizmalara karşı etkili olmalıdır. Çoğu ameliyat için tek antibiyotikle profilaksi yeterlidir. Ancak kolorektal cerrahi veya penetran karın travması gibi ameliyatlarda kombinasyon tedavisi gerekebilir. Özel durumlar dışında profilakside tek doz sefalosporinyeterlidir.

b)   Özel durumlar dışında profilaktik antibiyotiğin optimal uygulama zamanı, ameliyattanönceki 30-60 dakika öncesidir. Pratik olarak, anestezi indüksiyonu ile birlikte verilmesi en iyi zamanlamadır.

c)   Ameliyatın üç saatten uzun sürmesi veya majör kanama (>1500 ml) olması gibi durumlarda ek doz önerilir. Her antibiyotik için yarı ömrünün iki katı süre geçtiğinde ek dozyapılmalıdır.

d)   Profilaksinin postoperatif dönemde sürdürülmesi gereksizdir. Özel koşullar dışındaprofilaksi rutin olarak 24 saatte sonlandırılmalıdır. Uzun süreli kullanımlarda özellikle dirençli mikroorganizmalarla infeksiyon riskiartmaktadır.

e)   Üçüncü ve dördüncü kuşak sefalosporinler (Seftriakson, sefotaksim, sefaperazon, seftazidim, sefprodil.), antipsödomonal penisilinler (piperasilintazobaktam, mezlosilin, azlosilin, tikarsilin..), karbapenemler (imipenem, meropenem), glikopeptid grubu (vankomisin, teikoplanin)gibi

antibiyotiklerprofilakside kullanılmamalıdır. Metisiline dirençli stafilokoklara bağlı cerrahi alan infeksiyonlarının sorun olması durumunda glikopeptid grubu antibiyotiklerin kullanımına infeksiyon kontrol komitesi karar verir.

       f)Kirli yaraların cerrahi operasyonunda proflaktik antibiyotik kullanımından ziyade tedavi uygulanması tercih edilmelidir. Bu durumda proflaktik antibiyotik seçimi olası etken ve klinik durum göz önüne alınarak ampirik tedaviye yönelik olmalı ve uygulama süresi tedavisüresi kadarolmalıdır.

g)Geniş spektrumlu ve uzun süreli proflaktik antibiyotik kullanımı ile beklentinin aksinehastaya yarar değil zarar verebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle gereksiz proflaksiuygulanımından kaçınılmalıdır.

h)Profilaktik antibiyotikler “Cerrahi Profilaksi Rehberi”ne göreuygulanır.

GASTROİNTESTİNAL

BAŞ VE BOYUN

BEYİN CERRAHİ

OBSTETRİK VE JİNEKOLOJİK

ORTOPEDİK

PLASTİK CERRAHİ

ÜROLOJİ

GÖZ

Kaynakça

1.  Clinical practiceguidelines for antimicrobialprophylaxis in surgery: AmericanJ Health-SystPharm-Vol 70 Feb 1,2013

2.  Antibioticprophylaxis in surgery: ScottishIntercollegiateGuidelines Network, July 2008-Uptated2014

3.Artuk C: Cerrahide antibiyotik profilaksisi. Journal of Clinal and AnalyticalMedicine, 2013;4(5):423-8

4.  Uzunköy A. Cerrahi Branşlara Göre Yapılan Ameliyatlarda Antibiyotik Profilaksi Klavuzu. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2008; 5(1):43-54

5.  TheSanford Guide toAntimicrobialTherapy2013

6.  Cerrahi Alan Enfeksiyonlarının Önlenmesi Kılavuzu. Çukurova ÜniversitesiTıp Fakültesi Hastane Enfeksiyon KontrolKomitesi

7.  Deverick J. Anderson, MD, MPH at all. StrategiestoPreventSurgical Site Infections in AcuteCareHospitals. Infect Control HospEpidemiol. 2014;35(6):605- 627.

8.AntibioticGuidelines 2013-2014 Johns Hopkins MedicineS:112-115

·         Pediyatrik hastalarda cerrahi profilaksi pediyatrik dozlardauygulanacaktır.

·         Rehberde olmayan operasyonlar için Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanından konsültasyonistenecektir.